Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της μάζας των οστών καθώς και διαταραχή της αρχιτεκτονικής τους δομή, η οποία έχει ως συνέπεια την μείωση της μηχανικής αντοχής των οστών, με αποτέλεσμα αυτά να γίνονται πιο εύθραυστα και επιτρέπεις σε κατάγματα. Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως η σιωπηρή επιδημία της εποχής μας. Σιωπηρή επειδή είναι συμπτωματική και επιδημία γιατί αφορά ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Η οστεοπόρωση ως ένα σημείο είναι φυσιολογική διαδικασία παράλληλη με την γήρανση. Η μάζα των οστών δεν παραμένει σταθερή όπως νομίζει ο περισσότερος κόσμος. Κάθε χρόνο ανακυκλώνεται το 10-30%των οστών (διαλύονται από τους οστεοπλάστες και ξαναδημιουργουνται από τους οστεοπλαστες).
Μετά την ηλικία των 30 ετών αρχίζει ανισορροπία στων ρυθμό ανάπτυξης των οστών που καταλήγει στην μείωση της πυκνότητας τους. Αν εξαφανίζεται το 0,5%της οστικής μάζας κάθε χρόνο μετά από 3 δεκαετίες θα έχει χαθεί το 15% των οστών. Αυτός ο βαθμός οστεοπόρωσης συμβαίνει με την φυσιολογική γήρανση. Αν όμως εξαφανίζεται το 1% κάθε χρόνο,θα έχει χαθεί το 30%των οστών και τότε βέβαια υπάρχει σοβαρό πρόβλημα οστεοπόρωσης. Το πρόβλημα δεν γίνεται αντιληπτό υπάρχουν συμπτώματα. Ένα σημάδι πάντως οστεοπόρωση είναι οι αυξημένες ρυτίδες στο πρόσωπο.
Πριν το 1982 Δεν υπήρχε σοβαρή ενασχόληση της Ιατρικής για την οστεοπόρωση. Η ενεργοποίηση και η χρηματοδότηση των ερευνών άρχισε μετά το μεγάλο πρόβλημα οστεοπόρωσης που εμφάνισαν οι Αμερικάνοι και οι Σοβιετικοί κοσμοναύτες μετά από πολύμηνη παραμονή τους στο διαστημικό σταθμό. Αποκορύφωμα ήταν το παθολογικό κάταγμα κνήμης που υπέστη ένας Σοβιετικός κοσμοναύτης μόλις πάτησε το πόδι του στην γη.
Η οστεοπόρωση είναι δυνατό να διαιρεθεί σε δύο κατηγορίες. Την γενικευμένη μορφή και την τοπική μορφή. Η γενικευμένη μορφή υποδιαιρείται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή οστεοπόρωση.
Στην πρωτοπαθή οστεοπόρωση ανήκουν Α) Η μετεμμηνοπαυτικη οστεοπόρωση Β) Η γεροντική οστεοπόρωση και Γ) Η ιδιοπαθής οστεοπόρωση που εμφανίζεται σε αγόρια και κορίτσια στην εφηβική ηλικία αλλά και σε νεαρούς ενήλικες άντρες και γυναίκες και έχουν σχετικά περιορισμένη χρονική διάρκεια.
Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση οστεοπόρωση προκαλείται πάντοτε από συγκεκριμένη πάθηση όπως η νόσος Cushing, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υπερπαραθυροειδισμος, η χρήση κορτικοειδων,ή δρεπανοκυτταρική αναιμία, το πολλαπλού μυελωμα,η ακινητοποίηση
Η τοπική μορφή οστεοπόρωση : Σε αυτήν ανήκουν η οστεοπόρωση μετά από ακινητοποίηση καταγμάτων, η ιδιοπαθης παροδική οστεοπόρωση μιας άρθρωσης κυρίως του ισχιου
Οι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση διακρίνονται σε κύριους και δευτερεύοντες.
Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι.
1) Η ελάττωση οστικής μάζας και
2) ο αυξημένος ρυθμός οστικής απώλειας. Προκαλείται βασικά από μια διαταραχή στην ισορροπία ανάμεσα στην οστεοπαραγωγη και την οστική αποδόμηση που συνεχίζεται δια βίου στον ανθρώπινο σκελετό.
Δευτερεύοντες παράγοντες κινδύνου είναι
1) Η εμμηνόπαυση στις γυναίκες φυσιολογική ή χειρουργική.
2)Χρόνια ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου αλλά και ανεπαρκή απορρόφηση και καθήλωση του στα οστά (λόγο έλλειψη βιταμίνης D)
3)Περιορισμός της φυσιολογικής κίνησης (βάδισμα τρέξιμο) λόγο της μηχανοποιησης της ζωής μας. Η υπερβολική κίνηση -άσκηση δε νέα κορίτσια, αθλήτριες, μπορεί να προκαλέσει αμηνορροια και ελάττωση της οστικής πυκνότητας.
4)Αυξημένη κατανάλωση πρωτεϊνών (κρεοφαγία) διότι αυξάνει την αποβολή ασβεστίου από τα ούρα.
5) Το κάπνισμα. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι σε καπνιστριες γυναίκες ο ρυθμός οστικής απώλειας είναι αυξημένος με αποτέλεσμα αυξημένη συχνότητα καταγμάτων στους σπονδύλους. Αυτό πιθανόν οφείλεται σε α) επιτάχυνση καταστροφής των οιστρογόνων στις γυναίκες β)ελάττωση της δραστηριότητας των οστεοβλαστων γ) πρόωρη εμμηνόπαυση και δ) αγγειοσυσπαση και μείωση παροχής αίματος στους σπονδύλους.
6) Κατάχρηση οινοπνευματωδων ποτών έχουν τοξική δράση στην οστεοπόρωση και ελαττώνει την απορρόφησή του ασβεστίου από το έντερο.
7) Κατάχρηση καφέ -τσάι προκαλούν ασβεστιουρια
8) το φύλο. Η οστεοπόρωση είναι συχνότερη σης γυναίκες παρά στους άνδρες.
9) η φυλή. Παρατηρείται συχνότερα στους λευκούς από τους μαύρους
10) οικογενειακή προδιάθεση.
11) ιδιοσυστασία. Η οστεοπόρωση είναι συχνότερη σε μικροσωμες λεπτές γυναίκες με ξανθιά μαλλιά και λευκή επιδερμίδα,σπάνια παρατηρείται σε παχιά γυναίκα. Το αυξημένο σωματικό βάρος ελαττώνει το ρυθμό οστικής απώλειας.α) λόγο μηχανικής επιβάρυνσης των κάτω άκρον και β) επειδή μεγάλες ποσότητες λίπους συμβάλουν στην μετατροπή των επινεφριδικων ανδρογονων σε οιστρογόνα.
12) Συνθήκες έλλειψης βαρύτητας (κοσμοναύτες)
Στην Ελλάδα το 20% των γυναικών και 11% των ανδρών παρουσιάζουν οστεοπόρωση.
Οι ημερήσιες ανάγκες Ca στον ανθρώπινο οργανισμό είναι 200-350mg το οποίο για να απορροφηθεί χρειάζεται ικανοποιητική παραγωγή V1+D η οποία δυστυχώς μειώνεται με την πάροδο των δεκαετιών. Από το ίδιο φαγητό,ένα παιδί μπορεί να απορροφήσει το 50%του Ca και ένας ενήλικας μόνο το 15% . Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο εκτός από τα γαλακτοκομικά είναι τα πράσινα λαχανικά, τα μικρά ψάρια που τρώγονται με το κόκκαλο, τα αμύγδαλα και διάφορες εμπλουτισμένες τροφές με Ca που κυκλοφορούν στο εμπόριο, πρέπει να ξέρουμε ότι το Ca ενοχοποιείται για καρδιακές προσβολές σε υπερβολικές δόσεις.
Προσοχή στη θυροξινη,μια ορμόνη η οποία δίνεται όταν ο θυρεοειδής αδένας παράγει λίγη ποσότητα, σε υπερβολική δόση μπορεί να δημιουργήσει οστεοπόρωση.
Η θεραπεία της οστεοπόρωσης άλλαξε ριζικά τα τελευταία χρόνια παρά το γεγονός ότι υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα το πρόβλημα δεν έχει οριστικά χαθεί. Σήμερα η οστεοπόρωση απλώς αντιμετωπίζεται δεν θεραπεύεται 100% .
Η καθημερινότητα -η ζωή -οι εμπειρίες μας διδάσκουν ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Πρέπει να αγαπάμε ότι έχουμε για να έχουμε ότι αγαπάμε!!!!!